آنچه درباره توکسوپلاسما باید بدانیم
در این مبحث سعی شده تا به شیوع بیماری در انسان و حیوانات به طور مجزا پرداخته شود .
تعریف:
توکسوپلاسموز بیماری انگلی‌انسان و حیوان می‌باشد که عفونت
اولیه‌آن، بدون علایم بالینی است. شکل حادبیماری ممکن است با تب و
بزرگی‌غدد لنفاوی همراه باشد. علایم مغزی،ذات الریه، ابتلای عمومی
ماهیچه‌ها ومرگ از نشانه‌های اشکال وخیم‌بیماری است که بندرت دیده
میشود.
* عفونت اولیه مادران در ابتدای‌حاملگی ممکن است
باعث ایجادعفونت و مرگ جنین شود و یا این که‌منجر به ضایعات مغزی،
بزرگی و یاکوچکی جمجمه در نوزاد گردد; علایم‌فوق در هنگام تولد مشهود و
یا درمدت کوتاهی بعد از تولد، ظاهرمی‌شود.
شکل‌شناسی (مرفولوژی)
انگل دارای اشکال مختلفی می‌باشد که‌عبارتند از:
۱ – شکل آزاد: شکل آزاد انگل که درخون و لنف وجود دارد قوسی
شکل‌است و سلولهای مختلف اکثرپستانداران (به جز گلبولهای قرمزبدون
هسته) را مورد تهاجم قرارمی‌دهد.
۲ – کیست کاذب: به سلول هسته دارحاوی انگل، کیست کاذب گویند.
۳ – کیست نسجی: انگل پس از یکی‌دوباره تقسیمات داخل سلولی
درسلولهای هسته‌دار، به قسمت‌های‌مختلف بدن مثل چشم، قلب، ریه،
مغز،عضلات و کبد میرود و در آنجا مستقرمی‌شود و کیست نسجی (بافتی)
راتشکیل می‌دهد.
۴ – اووسیست: در نتیجه سیر جنسی‌انگل – که در
روده گربه و گربه سانان-ایجاد میشود و از طریق مدفوع گربه وگربه
سانان دفع می‌گردد.
چرخه زندگی انگل
الف – سیکل غیر جنسی:
انسان یا هر میزبان دیگری با خوردن‌اشکال اووسیستی از طریق
سبزیجات،خاک، مواد غذایی آلوده با کیست‌نسجی به همراه گوشت و جگر و
سایرنسوج گاو، گوسفند، خوک، بز و پرنده‌آلوده میشود. در روده
میزبان، انگل به‌هر شکلی که وارد شده (اووسیست یاکیست نسجی) آزاد
میشود و حداکثرپس از ۶ ساعت از طریق عروق روده‌خود را وارد دستگاه
گردش خون‌می‌کند، در این هنگام ارگانیسم فقطسلولهای هسته دار خون
میزبان راانتخاب می‌کند و وارد سلول هسته‌دارمیزبان میشود، در
سلولهای هسته‌دارشروع به تقسیم شدن می‌کند (انگل دراین حالت به
نام کیست کاذب نامیده‌می‌شود). پس از تقسیمات، کیست‌کاذب پاره
میشود و مجددا انگل‌هاآزاد می‌شوند و به سلول هسته داردیگری حمله ور
شده که پس از ۲ بارتقسیم همراه با خون به طرف سایرقسمتهای بدن
حرکت می‌کنند و درآنجا مستقر می‌گردند و منجر به‌تشکیل کیست نسجی
(بافتی)می‌شوند.
ب – سیر جنسی :
گربه و گربه سانان با
خوردن نسوج‌آلوده به کیست نسجی مبتلا می‌شوند.در روده گربه کیست
نسجی پاره وانگل آزاد میشود و به نسوج روده‌حمله می‌کند و درون
سلولهای روده‌گربه قرار می‌گیرد و شروع به تقسیم‌کرده سپس سلولهای
روده گربه را پاره‌می‌کند و خارج میشود، بعضی از این‌سلولها تبدیل
به سلول جنسی یاگامتوسیت می‌شوند. از ترکیب سلول‌جنسی نر با ماده،
سلول زایگوت یاتخم، حاصل میشود که همراه مدفوع‌گربه به شکل
اووسیت نارس به محیطبیرون دفع می‌گردد. در شرایط مساعد(درجه حرارت و
رطوبت) اووسیست‌ماهها و حتی یکسال زنده می‌ماند.گربه‌ها بعد از آلوده
شدن از مدفوع خوداووسیست دفع می‌نمایند.
بیماریزایی
الف – فرم اکتسابی:
در حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد موارداکتسابی دارای عفونت بدون علایم‌می‌باشند و
در حدود ۲۰ درصد علایم‌از جمله تورم غدد لنفاوی به خصوص‌در ناحیه
گردن، غدد تحت فکی وبناگوشی، تب، سردرد و دردهای‌عضلانی مشاهده
میشود. ضایعات‌چشمی نیز در این موارد مشاهده شده‌است.
ب – فرم مادرزادی:
چنانچه مادری در حین بارداری برای‌اولین بار به توکسوپلاسموز مبتلا
شوداحتمال ابتلای جنین نیز وجود دارد.اگر ابتلای مادر در سه ماهه
اول‌بارداری باشد در صورت عبور انگل ازجفت و رسیدن به جنین در
غالب‌موارد منجر به بروز عوارض وخیم یاسقط جنین خواهد شد. عوارضی
نظیرعقب ماندگی ذهنی و روانی، تشنج و…از علایم مهم آن محسوب
می‌شوند.
توکسوپلاسموز در حیوانات اهلی:
گربه:
عفونت
بدون نشانه در گربه شایع است به همین دلیل این حیوان نقش مهمی در همه گیری
شناسی بیماری ایفا می کند. به طور کلی توکسوپلاسموز با نشانه های
درمانگاهی در بچه گربه ها اتفاق می افتد.
نشانه ها:
بی اشتهایی
خواب الودگی
تب
تنگی نفس
مرگ یا بیماری بازگرد همراه با کم خونی، تب نوبه ای ، درگیری دستگاه اعصاب مرکزی و احتمالا سقط
کالبد گشایی:
ضایعات گرهکی (nodular ) نکروتیک در ریه ها دیده میشود. عفونتهای اولیه بدون نشانه نیز معمول است.
تذکر: دفع اووسیست های مقاوم در مدفوع ممکن است در گربه ها اتفاق بیفتد. به نظر می اید که با توکسو کاراکتی نیز مرتبط باشد.
سگ:
معمولا
در سگ توکسوپلاسموز بدون نشانه درمانگاهی ایجاد می شود.و فقط نشانه های
خفیف و گذرا دارد.عدم بلوغ و همراه شدن با بیماری دیستمپر حساسیت نسبت به
بیماری را افزایش دهد.
عفونت با نشانه های درمانگاهی اغلب در توله سگ ها اتفاق می افتد. درسگ تعداد راکتورهای مثبت سرمی زیاد است .
دیستمپر:
الف) مقاومت را کاهش می دهد.
ب) عفونتهای تاخیری را مجددا فعال می سازد.
ضایعات:
الف) اغلب در دستگاه اعصاب مرکزی دیده می شود.
ب) در ریه ها نیز دیده می شود.
گوسفند :
الف) توکسوپلاسموز یکی از علل مهم و معمول سقط جنین است.
ب) گاهی نشانه های عصبی ایجاد می کند.
عفونت در اواسط حاملگی باعث مرگ جنین وسقط می شود.
عفونت در اواخر ابستنی معمولا سبب مرگ جنین نمی شود اما جنین را الوده میسازد.
میش هایی که قبلا مبتلا شده اند در مقابل عفونت مجدد در حاملگی های بعدی مقاومند.
ابتلای به عفونت قبل از جفت گیری از پیشروی و ایجاد عفونت در خلال ابستنی جلوگیری می کند.
بره
هایی که در هنگام زایمان الوده شده اند هنگامی که ابستن می شوند در مقابل
عفونت مجدد مقاومت می کنند.از عفونت متقاطع می توان برای کنترل بیماری
استفاده کرد.
خوک
سقط جنین و مرده زایی ایجاد می کند.
تنگی نفس و کاهش وزن در خوکچه های جوان به دنبال عفونت های مادر زادی یا پس از زایمان بروز می کند.
گاو
فقط شواهد سرم شناسی وجود دارد.
اسب
فقط شواهد سرم شناسی وجود دارد
طیور
ممکن است سبب ایجاد کوری و نشانه های عصبی همراه با درگیری فراگیر بافتی شود.
توکسو پلاسموز در انسان
تماس
با فضولات گربه، مصرف گوشت آلوده که خوب پخته نشده باشد، خوردن میوه و
سبزی‌های آلوده شسته نشده یا استفاده از محصولات لبنی پاستوریزه نشده، تخم
مرغ خام و آب تصفیه نشده احتمال ابتلای افراد به این بیماری را
افزایش می‌دهد.
با
توجه به افزایش روزافزون گرایش به نگهداری از حیوانات خانگی به‌خصوص گربه و
نقش مؤثر این حیوان در انتقال انگل بیماری و خطرات جدی ابتلای مادران
باردار به این بیماری مطالعه این مطلب خالی از فایده نخواهد بود.
به‌رغم
اینکه عفونت با انگل توکسوپلاسموز رایج است اما بسیاری از افراد سالم
نیازی به درمان دارویی پیدا نمی کنند.سیستم ایمنی بدن در حالت سلامت
می‌تواند با این بیماری مقابله کند.
با این وجود توکسوپلاسموز
می‌تواند برای جمعیت‌های خاصی به‌شدت خطرناک باشد؛ نوزادان مادرانی که در
طول بارداری به این بیماری مبتلا شده‌اند و بیمارانی که سیستم ایمنی‌شان به
هر دلیلی ضعیف شده(مثل مبتلایان به ایدز یا سرطان) در زمره این افراد
هستند.
اگر در موارد نادری یک فرد کاملا سالم به این بیماری مبتلا
شود بیماری او معمولا خفیف است؛ توکسوپلاسموز در این افراد چیزی شبیه به
آنفلوانزا است که علائم آن درد عضلانی و تب خواهد بود.افرادی که سیستم
ایمنی بدنشان دچار مشکل است علائم شدیدتری نظیر گیجی و تشنج را تجربه
خواهند کرد.
مادرانی که با انگل توکسوپلاسما مواجه شده باشند صاحب
نوزادانی می‌شوند که به‌تدریج برخی علائم را بروز خواهند داد.این اتفاق
اغلب چند ماه تا چند سال بعد از تولد رخ می دهد.
این علائم عبارتند
از:1)بزرگی سر، کبد یا طحال 2)تشنج 3)عفونتهای چشمی 4)زردی پوست و سفیده
چشم 4)تأخیر رشد. اگر انگل از طریق مادر به جنین منتقل شود عوارض بسیار
خطرناکی نظیر سقط جنین و مرده‌زایی و مشکلات شدید زایمان را به دنبال خواهد
داشت.بنابراین مادرانی که با انگل توکسوپلاسما تماس داشته‌اند باید در
اسرع وقت به پزشک مراجعه کرده تا از عدم‌انتقال انگل به جنین خود مطمئن
شوند.خانم‌های باردار یا کسانی که سیستم ایمنی‌شان ضعیف شده(مثلاَ بیماران
سرطانی که تحت شیمی درمانی هستند) باید این روش‌های پیشگیری را به دقت
رعایت کنند: تا حد امکان از حیواناتی نظیر گربه دوری کنید و حیوان خانگی
نداشته باشید.
شرح بیماری
توکسوپلاسموز عبارت است از یک عفونت
تک‌یاخته‌ای که در انسان‌ها و بسیاری از گونه‌های پستانداران و
پرندگان ایجاد میشود. چند نوع در انسان‌ها رخ می‌دهد: توکسوپلاسموز
مادرزادی (از مادر دچار عفونت به کودک متولد نشده‌اش منتقل می‌گردد)؛
توکسوپلاسموز چشمی (رتینوکوروئیدیت نیز خوانده میشود که معمولاً
حاصل توکسوپلاسموز مادرزادی است ولی علایم ممکن است در 40-20 سالگی
ایجاد شوند)؛ توکسوپلاسموز حاد در فرد سالم؛ توکسوپلاسموز حاد در فرد
دچار نقص ایمنی (افراد مبتلا به ایدز یا سرطان یا افرادی که داروهای
سرکوبگر ایمنی
مصرف می‌کنند).
علایم شایع
معمولاً بدون علامت (90%-80% بیماران)
تب
تورم غدد لنفاوی
خستگی
درد عضلانی
گلودرد
رتینیت (التهاب شبکیه)
بثور (گاهی)
علل
تک‌یاخته، توکسوپلاسما گوندی که معمولاً به یکی از روش‌های زیر منتقل می‌گردد:
خوردن گوشت‌های کم‌پخته شده حیوانات دچار عفونت
گربه‌های
حامل میکروب می‌توانند آن را از مدفوع خود دفع کنند؛ انسان‌هایی که
با بی‌دقتی به فضله گربه دست می‌زنند (یا پس از دست زدن به آن،
دست خود را نمی‌شویند)، ممکن است دچار عفونت گردند. بچه‌های کوچکی
که خاک دچار عفونت (آلوده با مدفوع سگ یا گربه) را می‌خورند، ممکن
است دچار عفونت شوند.
انتقال خون
زن بارداری که دچار عفونت می‌گردد، می‌تواند آن را به کودک به دنیا نیامده‌اش منتقل کند (غالباً با اثرات شدید).
عوامل تشدید کننده بیماری
سرکوب ایمنی در اثر بیماری یا داروها
تماس با گربه‌ها
تماده کردن نامناسب غذا
پیشگیری
از
خوردن گوشت‌های خام یا کم‌پخته شده یا تخم‌مرغ‌های نپخته یا
نوشیدن شیر غیرپاستوریزه، خودداری کنید. از روش‌های مناسب برای
آماده کردن و نگهداری محصولات گوشتی استفاده کنید. پس از دست زدن
به گوشت‌های خام، دست‌ها را با دقت بشویید.
زن باردار در اوایل
بارداری باید تحت آزمون‌های آزمایشگاهی خون قرار بگیرد تا معلوم شود
دارای آنتی‌بادی بر ضد توکسوپلاسموز است یا خیر. باید در هفته‌های
18-16 بارداری نیز دوباره آزمایش شود تا معلوم شود عفونت را کسب
کرده است یا خیر و در صورت مثبت بودن، ممکن است سقط درمانی مدنظر
قرار گیرد.
افراد دچار نقص ایمنی و زنان باردار باید از تماس با مدفوع گربه خودداری کنند.
محوطه بازی کودکان از جمله جعبه‌های شنی را از مدفوع سگ و گربه محفوظ دارید.
عواقب مورد انتظار
اکثر افراد دچار عفونت، علایمی ندارند و افراد دچار علایم خفیف بدون هیچ‌گونه عارضه متعاقبی خود به خود بهبود می‌یابند.
عوارض احتمالی
برای
زنان باردار ـ وقتی عفونت در اوایل بارداری رخ دهد: سقط، تولد
مرده، اختلالات مزمن مختلف (تشنج) و نقایص تولد (کوری، کری) در
نوزاد (ممکن است برخی از آنها سالها ظاهر نشوند). عفونت اواسط و
اواخر بارداری معمولاً اثرات بدی ندارد.
برای بیماران دچار نقص ایمنی ـ آسیب ریه و قلب، التهاب مغز، عود
برای
بیمارانی که دچار نقص ایمنی نیستند ـ به ندرت ممکن است التهاب
ریه یا مغز ایجاد گردد. کودکان کم‌سن‌تر (زیر 5 سال) ممکن است دچار
التهاب چشم شوند.
درمان
اصول کلی
تشخیص شامل شرح حال طبی، معاینه فیزیکی و بررسی‌های آزمایشگاهی خون برای تشخیص عفونت است.
معمولاً
برای فرد سالم، غیرباردار و بدون علامت درمان لازم نیست. برای
کودک زیر 5 سال داروهایی تجویز می‌گردد تا از عوارض چشمی پیشگیری
شود.
زن باردار ـ پزشک شما در مورد درمان‌های موجود، خطرات و عواقب مورد انتظار بحث خواهد کرد.
بیمار دچار نقص ایمنی ـ درمان با دارو صورت می‌گیرد.
نوزادان دچار عفونت با دارو درمان می‌شوند (چه با علامت چه بدون علامت زیرا میکروب‌ها می‌توانند پس از تولد تکثیر یابند).
در صورت تجویز دارو برای شما، پزشک شما آزمون‌های خونی فراوانی را برای پایش عوارض جانبی انجام خواهد داد.
داروها
پیریمتامین،
سولفادیازین یا تری‌سولفاپیریمیدین‌ها به مدت 4-3 هفته و اسید فولیک
برای کاهش عوارض جانبی پیریمتامین غالباً تجویز می‌شوند.
کورتیکواستروئیدها، در صورت لزوم، برای التهاب
سایر داروها هم‌اکنون در حال ارزیابی هستند.
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
سطح فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری باتوجه به شدت علایم تعیین خواهد شد.
رژیم غذایی
رژیم غذایی خاصی ندارد.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر شما یا کودکتان علایم توکسوپلاسموز را داشته باشید.
اگر پس از تشخیص و درمان علایم بدتر شوند یا بهبود نیابند.
اگر شما دچار علایم جدید و غیر قابل توجیه شده‌اید. داروهای مورد استفاده در درمان ممکن است عوارض جانبی داشته باشند.
چه باید کرد ؟
اگر در منزل شما گربه نگهداری میشود دست‌کم سعی کنید خودتان (زنان باردار)جعبه او را تمیز نکنید و از افراد دیگر بخواهید این کار را انجام دهند.از گربه های ولگرد دوری کنید؛ بسیاری از گربه های مبتلا فاقد علائم ظاهری بیماری هستند.
اگر گربه دارید حتما او را به دامپزشکی ببرید و از سلامتش مطمئن شوید. گربه باید فقط در محدوده خانه رفت‌وآمد کند و نباید از خانه خارج شود. به گربه غذای سالم یا کنسرو بدهید.اگر به باغبانی و پرورش گل و گیاه علاقه دارید حتما از دستکش‌های مخصوص این‌کار استفاده کنید.
گرچه این فعالیت‌ها بسیار مفرح و آرامش‌دهنده هستند ممکن است شما را در معرض انگل توکسوپلاسما قرار دهند. یکی از منابع اصلی این انگل خاک است. بنابراین در هنگام کار از دستکش مخصوص استفاده کرده و بعد از آن دست‌های خود را با آب گرم و صابون به دقت بشویید.
از خوردن گوشت نیم‌پز یا خام خودداری کنید.تمام گوشت‌های قرمز باید حتما در حرارت 71 درجه سانتی گراد پخته شوند به نحوی که هیچ ناحیه صورتی روی گوشت باقی نمانده و آب قرمزرنگ هم از آن تراوش نکند.
گوشت را هرگز قبل از اینکه کامل پخته شود نچشید.بعد از بریدن و قطعه قطعه کردن یا چرخ کردن گوشت خام حتما لوازم استفاده شده را با دقت بشویید.سطوحی را که گوشت روی آن قرار گرفته ضدعفونی کنید.
بعد از دست زدن به گوشت خام دست‌های خود را با آب و صابون شست‌وشو دهید.تمام میوه‌ها و سبزیجات را بشویید. اگر امکان دارد میوه و سبزی را ضدعفونی کنید. سطح میوه‌ها را با برس یا لوازم مشابه تمیز کنید تا احتمال عفونت به حداقل برسد.از مصرف لبنیات غیرپاستوریزه پرهیز کنید.
به‌هیچ‌وجه تخم مرغ خام یا آب تصفیه نشده نخورید. درمان توکسوپلاسموز بعد از انجام آزمایش‌های دقیق امکانپذیر خواهد بود.اگر بیمار یک مادر باردار باشد برای بررسی ابتلای جنین آزمایش‌های دیگری نیز انجام خواهد شد. بیماری با مصرف آنتی بیوتیک و مکمل‌های آهن درمان خواهد شد.
چند پرسشسؤال یکم : تماس با گربه تا چه حد در انتقال بیماری مؤثر است؟
گربه سانان میزبان اصلی این انگل هستند که معمولا بعد از خوردن جوندگان آلوده، به آن مبتلا می شوند. بیماری در گربه نیز معمولا با علائم خفیف و یا بدون علامت ظاهر می شود. انگل در بدن گربه چرخه داخل روده ای را طی نموده سپس از طریق مدفوع گربه وارد محیط یا خاک می شود. انگل در این مرحله بیماریزایی ندارد و بعد از گذشت 2 تا 20 روز بصورت بیماریزا برای میزبانهای واسط ( پستانداران از جمله انسان ) درمی آید و در صورتیکه انسان با خاک آلوده به مدفوع گربه تماس داشته باشد، از راه مخاطات یا دستگاه گوارش، انگل وارد بدن انسان شده و چرخه خارج روده ای خود را شروع می کند. در مورد گربه های خانگی که با محیط بیرون تماس ندارند این خطر بسیار کم است و فقط توصیه می شود که احتیاطا خانم حامله ظرف مدفوع گربه را تمیز نکند. گوشت گاو یا گوسفند و تخم مرغ در اثر مصرف علوفه آلوده به مدفوع می تواند آلوده باشد. در صورتیکه گوشت و تخم مرغ کاملاً پخته شود این خطر از بین میرود. در یک بررسی که در کشورهای اروپایی انجام شده مصرف گوشت نیم پز مهمترین راه آلودگی به توکسوپلاسموز شناخته شده است.
سؤال دوم : در صورتیکه خانمی قبلاً دچار این بیماری شده باشد آیا در زمان حاملگی برای جنین وی مشکل ساز خواهد بود؟
خیر، در صورتیکه فاصله عفونت حاد تا شروع حاملگی 9-6 ماه باشد، خطری برای جنین وجود ندارد. در صورتیکه در حاملگی قبل دچار عفونت شده و احیاناً جنین سقط شده، در حاملگی بعدی خطری برای جنین وجود ندارد.( زنان مبتلا به ضعف ایمنی شدید استثناء هستند. ) لذا توصیه می شود قبل از حاملگی تستهای سرولوژیک تشخیص این بیماری انجام شود.
سؤال سوم : در صورت عفونت حاد در زمان حاملگی، شانس ابتلاء جنین چقدر است؟
در سه ماه اول، شانس کمتر ( 17% ) ولی شدت آنومالی بالاست و اکثراً موجب سقط می شود. در سه ماه دوم 25% شانس ابتلاء جنین وجود دارد و می تواند باعث هیدروسفالی، میکروسفالی، کلسیفیکاسیون پراکنده مغزی، کوریورتینیت و... شود. در سه ماه سوم شانس ابتلاء جنین بالاتر است ( 65% ) ولی شدت بیماری در نوزاد کمتر و یا دیررس می باشد. معمولاً نوزاد در زمان تولد بدون علامت است و علائم چشمی سالها بعد ظاهر می شود.
سؤال چهارم : جهت پیشگیری مادران حامله که قبلاً دچار بیماری نشده اند، چه موارد احتیاطی توصیه می شود؟
1- عدم استفاده از گوشت خوب پخته نشده , تخم مرغ خام و شیر غیر پاستوریزه. ( یخ زدن گوشت، انگل را از بین نمی برد ولی حرارت 150 درجة سانتی گراد می تواند آن را نابود کند، تاحدی که رنگ گوشت قرمز به تیره تبدیل شود )
2 - عدم تماس با خاک در هنگام باغبانی و استفاده از دستکش و شستشوی بعدی دست ها و نیز عدم تماس دست آلوده با چشم , مخاط بینی یا دهان. 3 - عدم تماس با گربه هایی که بیرون از منزل زندگی می کنند.
4 - شستشو و ضدعفونی کردن میوه ها و سبزیجات.
سؤال پنجم : چه آزمایشی برای تشخیص موارد مشکوک توصیه می شود؟
اولین آزمایش، بررسی آنتی بادی IgG ضد توکسوپلاسما در فرد است که اگر منفی باشد، بهتر است 3 هفتة بعد یکبار دیگر تکرار شود و اگر باز هم منفی بود، فرد غیر مبتلا تلقی می شود. در صورت مثبت بودن IgG , اندازه گیریِ IgM بصورت کمّی و با فاصلة زمانی 3 هفته توصیه می شود. چرا که IgM می تواند تا یک سال در بدن فرد باقی بماند. درصورتیکه تیتر IgM افزایش یا کاهش قابل توجهی را نشان دهد , فرد دچار عفونت حاد است و درصورتیکه هیچ تغییری نداشته باشد , اندازه گیری IgA و IgE و آنتی ژن های HS و AC توصیه می شود.
درصورتیکه مادر حامله در ماه های آخر دچار بیماری شود , IgG با تیتر بالا مثبت می شود ولی IgM هنوز فرصت بالا رفتن پیدا نکرده است. در این موارد نیز IgA , IgE و HS/AC کمک کننده هستند.
سؤال ششم : درصورتیکه فرد حامله دچار عفونت حاد توکسوپلاسموز شود , قدم بعدی چیست؟
در این صورت باید تعیین کنیم که آیا جنین مبتلا شده است یا نه؟ جدا کردن میکروارگانیسم بوسیلة کشت سلولی از طریق کوریوسنتز مطمئن ترین راه است اما معمولاً عملی نمی باشد چرا که امکانات کشت سلولی در همة آزمایشگاه ها وجود ندارد و علاوه بر آن کوریوسنتز یک کار پر خطر برای جنین است.
اندازه گیری IgM در مایع آمنیوتیک از طریق آمنیوسنتز , گرچه حساسیت بالایی ندارد ولی راه عملی و خوبی می باشد. روش جدید PCR که اسید نوکلئیک توکسوپلاسما را در مایع آمنیوتیک بررسی می کند , دارای حساسیت بالاتری می باشد. در ضمن انجام سونوگرافی جنین نیز می تواند تا حدی کمک کننده باشد.
به هر حال بهتر است درمان مادر هرچه سریعتر شروع شود. آسپیرامایسین از جفت رد نشده و تراتوژن نیست و درصورتیکه ابتلا جنین ثابت شود ( بعد از هفتة بیست ) درمان همزمان پری متامین , سولفادیازین و فولیک اسید توصیه می شود. این درمان وخامت علائم بیماری را در نوزاد کاهش می دهد. علاوه بر آن باید نوزاد پس از به دنیا آمدن تا یک سال بعد این درمان را ادامه دهد.
سؤال هفتم : علائم بیماری توکسوپلاسموز مادرزادی چیست و چه درمانی برای نوزاد توصیه می شود؟
2-1 در هر 1000 نوزاد دچار این بیماری می شود و این بیماری در نوزاد طیف وسیعی از علائم ( از خیلی خفیف تا خیلی شدید ) را ایجاد می نماید. ولی تریاد کلاسیک بیماری عبارت است از :
1 - کوریورتینیت
2 - کلسیفیکاسیون داخل مغزی
3 - هیدروسفالی
درصورت شک بالینی به توکسوپلاسموز، ابتدا باید نوزاد را از این نظر بررسی کرده و سپس اقدامات درمانی را جهت وی آغاز نمود. تشخیص بیماری توکسپلاسموز در نوزاد با بررسی IgM اختصاصی توکسوپاسموز می باشد. چرا که IgG از جفت عبور می کند و درصورت ابتلا قبلیِ مادر، در نوزاد نیز مثبت می شود. حساسیت تست IgM، 80 % است ولی از لحاظ اختصاصی بودن مطمئن است.
انجام
روش های تشخیصی زیر توصیه می شود : گرفتن شرح حال از مادر، بررسی
سونوگرافی جنین، معاینة فیزیکی نوزاد، معاینة چشم نوزاد، انجام آزمایشات CBC، تست های کبدی، آزمایش ادرار و کراتینین، بررسی CSF نوزاد، انجام CT اسکن مغز و بررسی اودیومتری نوزاد.
تحقیقات بیانگر این است که درمان یک ساله و پیگیری نوزادِ مبتلا، پیش آگهی بهتری را نسبت به موارد درمان نشده نشان می دهد. درمان با سه داروی پری متامین، سولفادیازین و فولیک اسید است. تغذیه این کودکان با شیر مادر بلامانع است و بیماری توسط این کودکان به دیگران منتقل نمی شود.
